ZLOT
"SZARE SZEREGI"
ZWIĄZKU HARCERSTWA POLSKIEGO
POZA GRANICAMI KRAJU W POLSCE
Zlot
odbył się w czasie od 27 lipca do 7 sierpnia w Okuniewie oddalonym 30
km od Warszawy. Okuniew - miejscowość
znana w latach 1530-1869 ze słynnych targów.
Najciekawszy obiekt do zwiedzania to kościół budowany
w latach 1823-1835 i ruiny
dworku klasycystycznego Lubieńskich z XIX wieku.
Obok Okuniewa położony jest Sulejówek, gdzie znajduje się
dworek Józefa Piłsudskiego, obecnie przemianowany na muzeum Marszałka
. W bezpośrednim sąsiedztwie Okuniewa i Sulejówka znajduje się
poligon wojskowy, na którym rozbito Zlot dla blisko 800 młodzieży.
Drużyny
zlotowe składające się od 25 do 35 osób zastały na
poligonie duże namioty
wojskowe, łóżka polowe,doprowadzoną wodę do picia i drewno
(świeże, surowe żerdzie sosnowe oraz ścinki z obróbek
surowca), z którego trzeba było
zbudować stoły, ławki, stojaki, umywalnie, urządzenia
kuchenne oraz zdobnictwo obozowe (bramy,
kapliczki, maszty, ołtarze, wartownie).
Po dwóch dniach poligon zamienił się w gwarne i radosne
miasteczko obozowe, gotowe do dwutygodniowego współżycia i
harcerskiej przygody. Każda drużyna zlotowa prowadziła samodzielnie
gospodarkę i kuchnię włącznie z aprowizacją.
Była to próba zaradności, wytrwałości i cierpliwości.
Próbę tę drużyny zlotowe przeszły
znakomicie.
Zlot
“Szare Szeregi” składał się ze Zlotu Harcerek “Bądź
Gotów”- komendantka hm. Krystyna Reitmeier (Kanada)
i ze Zlotu Harcerzy “Kotwica”-
komendant hm. Marek Szablewski (Wielka Brytania).
Komendantem całości Zlotu “Szare Szeregi”
- hm Edmund Kasprzyk, Naczelnik
Harcerzy, a zastępcą hm.
Teresa Cecierska, Naczelniczka
Harcerek. Kapelanem Zlotu był
ks.prałat hm. Zdzisław Peszkowski, Naczelny Kapelan ZHPpgK,
a zastępcą ks. hm. Władysław Karciarz (Kanada).
W
Zlocie brali udział harcerze i harcerski
z następujących krajów: Z
ZHPpgK – Argentyny, Australii, Danii, Francji, Kanady, Stanów Zjednoczonych,
Szwecji i Wielkiej Brytanii. Ze
Wschodu- Litwy, Łotwy, Estonii, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii i
Kazachstanu. Z Polski – ZHP i ZHR.
Jenostki harcerskie ze Wschodu były wspierane finansowo przez Zarząd
Krajowy Stowarzyszenia “Wspólnota Polska”.
Z
Kanady wyjechały na Zlot dwie drużyny harcerek i dwie drużyny
harcerzy. Drużynowymi byli: harcerki - pwd Kasia Starczewska i pwd
Magda Lewandowska; harcerze - pwd Adam Kochański i pwd Cezary Dobosz.
Na
rozpoczęcie Zlotu 27 lipca padał rzęsisty deszcz.
Wysłuchaliśmy mszy św.
koncelebrowanej przez
arcybiskupa gen. Leszka Sławoja Głódzia, kapelana Wp opiekuna
harcerstwa wraz z ks. biskupem Karpińskim,
ks prałatem hm. Z. Peszkowskim i naszymi kapelanami zlotowymi: ks.hm.
O. Ślepokurą, ks.hm. Z. Olbrysiem i ks.hm. W. Karciarzem. Homilie wygłosili
ks.hm. Z. Peszkowski i ks. arcybiskup Głódź .
W ulewny deszcz odbył się raport i podniesienie flagi
polskiej i flag państw, z których przybyła młodzież na Zlot.
Druhna Przewodnicząca ZHP, hm. Barbara Zdanowicz ogłosiła
Zlot za otwarty!! Przywitała młodzież przybyłą na Zlot
z 14 krajów, duchowieństwo i dostojnych gości. W swoim wystąpieniu
powiedziała, “że będziemy wspólnie przeżywać
uroczystości 60. Rocznicy Powstania Warszawskiego i składać hołd
jego Bohaterom, a szczególnie poległym Harcerkom i Harcerzom, którzy w
latach niewoli odznaczyli się niezrównanym bohaterstwem i odwagą w
walce o Wolność Ojczyzny”. Na zakończenie odbyła się defilada przed
Naczelnymi Władzami ZHP i Honorowymi
Gośćmi. Wieczorem odbyło się pierwsze wspólne ognisko.
Młodzież
przyjęła entuzjastycznie przesłanie Ojca Świętego
skierowane bezpośrednio do niej:.....”Ojciec Święty życzy,
aby harcerzom – tym w Polsce i tym żyjącym poza krajem – nigdy nie
zabrakło jedności w działaniu i realizacji ideałów
codziennego życia, które wyrażają się we wzniosłym
zawołaniu: Czuwaj! Uwrażliwiając
serca na wszystko co dobre, piękne i szlachetne, stańcie na szańcach
współczesnego świata, by bronić wartości, za które wasi
koledzy z Szarych Szeregów oddali życie.
Wielkiej Rodzinie Harcerskiej i jej Władzom na czele, a szczególnie
Organizatorom Zlotu oraz wszystkim harcerzom, harcerkom, zuchom i wędrownikom,
Ojciec Święty udziela z serca swego Apostolskiego Błogosławieństwa.”
Nons.Gabriele Caccia Asesor
Uczestnicy
Zlotu wyruszyli wczesnym rankiem,
28 lipca, do Warszawy, aby poznać
Stolicę. Dzień był słoneczny!
– Na podstawie zadań i map należało poznać najważniejsze
punkty w centrum Warszawy, zaczynając od zapoznania się z legendą
powstania miasta. Drużyny zlotowe, podzielone na zastępy i patrole,
rozpoczęły swe wędrówki od Kolumny Zygmunta
przez Zamek Królewski, Starówkę, Łazienki, Pałac Kultury
i Nauki, Grób Nieznanego Żołnierza,
Pomnik Powstańca, wykonując rzetelnie zadania.
Wielką pomocą w wykonywaniu zadań
były Panie w Zamku Królewskim i Biblliotece Uniwersyteckiej oraz
mieszkańcy stolicy, zaciekawieni młodzieżą harcerską
spoza granic Polski, wypytywali, pomagali, informowali, a nawet towarzyszyli w wędrówce
po Warszawie. Młodzież
była oczarowana uprzejmością, serdecznością
i życzliwością ludności
Stolicy. W Łazienkach
zwiedzono wystawę Muzeum Harcerstwa ZHP, a w Pałacu Kultury i Nauki wystawę “Kamyk na Szańcu” autorstwa Barbary
Wachowicz - opowieść
o Druhu Aleksandrze Kamińskim i Jego Bohaterach – Harcerzach Szarych
Szeregów. Wystawa zawierała
tysiąc pięćset zdjęć, bezcenne pamiątki – opaski
i panterki powstańcze, listy, dokumenty, odznaczenia, modlitewniki, krzyże
harcerskie.
Na
ogromnych planszach umieszczone były zdjęcia “Rudego”, “Alka”
i “Zośki”, których imiona nadano wielu szkołom, ulicom i drużynom
w Polsce i od dawna są obecni w narodowym panteonie polskich bohaterów
czasu wojny. Była to
jedyna wystawa poświęcona Harcerskiemu Batalionowi “Zośka”
odznaczonemu Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari za bohaterstwo w Powstaniu.
Po
przebytej wędrówce, obiad w Domu Polskim i odpoczynek w ogrodzie
regenerował siły do dalszego marszu. 29
lipca o świcie uczestnicy Zlotu udali się pociągiem do Krakowa.
Zastała ich tam nieustanna
ulewa, która wcale nie przeszkodziła
w zwiedzaniu miasta i jego zabytków.
Młodzież była zachwycona pięknem, atmosferą,
bogactwem kultury i historią Krakowa.
Podróż pociągiem dodała wiele uroku, pomogła w nawiązaniu
znajomości, wymianie myśli i niewątpliwie
przyczyniła się do zawarcia przyjaźni.
Dla niektórych była to pierwsza podróż pociągiem!
30
lipca instruktorki, harcerki i harcerze ze Stanów Zjednoczonych
wzięli udział w
uroczystościach pogrzebowych, dowódcy Powstania Warszawskiego,
gen. Antoniego Chruściela “Montera” i Jego Żony. Uroczystości
odbyły się w Katedrze Polowej Wojska Polskiego, a następnie na
Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
W
godzinach popołudniowych uczestnicy Zlotu wzięli udział w
Sztafecie Pokoleń. Od godziny 17.00-19.00 zaciągnięto warty
w miejscach symbolicznych. Nastąpił gwiaździsty marsz z Placu
Bankowego ulicami Senatorską, Wierzbową, Placem J. Piłsudskiego,
przed Grobem Nieznanego Żołnierza, Mazowiecką, i Świętokrzyską
do Placu Powstańców Warszawy, gdzie dołączyli do
parutysięcznej grupy harcerek i harcerzy z ZHR, ZHP, SH
i SHK “Zawisza”. Uroczystość rozpoczęła się
symbolicznym zapaleniem Znicza Pamięci, pzez 9 organizacji harcerskich (ZHPpgK-Argentyna,
Australia, Kanada, Francja, W.Brytania;
ZHP na Litwie, HP na Białorusi, HP na Łotwie, HP na Ukrainie;
ZHP, ZHR, Stowarzyszenie Harcerskie i SHK “Zawisza” w Polsce). Płonące
pochodnie przynieśli z dziesięciu dzielnic stolicy, w których latem
1944 roku wybuchło Powstanie. Następnie
Przewodniczący 9 organizacji
harcerskich z Polski i Świata wspólnie podpisali “Deklarację
Patriotyczną”. Koncert rozpoczął się odczytaniem
rozkazu gen. Bora-Komorowskiego, po czym nastąpił program słowno-muzyczny
pt. “CZAS PAMIĘCI” – w hołdzie
Bohaterom Powstania - w wykonaniu
artystów scen warszawskich,
harcerzy i harcerek. Inscenizacja
pożaru hotelu Prudential to tylko jeden z elementów niezwykle wzruszającego
koncertu. Wspaniałe widowisko!
Emocjonalne! Niezapomniane!
Delegacja
harcerska Zlotu wzięła udział w uroczystym otwarciu Muzeum
Powstania Warszawskiego, które odbyło się 31 lipca od 9.00 – 12.00.
Muzeum ma swoją siedzibę w budynku należącym niegdyś
do elektrowni tramwajowej przy ul. Przyokopowej 28
- budynek blisko stuletni,
silnie związany z dziejami Warszawy. Muzeum
to ośrodek interaktywny, multimedialny, pokazujący Powstanie
Warszawskie w wielu aspektach – przenoszący zwiedzającego od
barykady i kanałów do szpitala powstańczego i codziennego życia
latem 1944 roku. W szafach znajdują się mundury powstańcze, a w
innych szafkach np. opaski, skrzynka z poczty polowej narzędzia
chirurgiczne ze szpitala na Pradze i wiele, wiele innych eksponatów. Znajduje się też
kaplica powstańcza, zbudowana z surowych, betonowaych ścian
bocznych oraz ołtarz i prosty
krzyż na tle powstańczego muru z czerwonej cegły.
Monument powstańczy – to wielki stalowy blok, który drga i wydaje
dźwięki charakterystyczne dla powstania: chrzęst broni,
komunikaty, fragmenty piosenek. Małe zdjęcia pogrupowane tematycznie
obejrzeć można było w 11 punktach fotoplastykonu. Wchodząc
do museum słyszy się uderzenia serca, które towarzyszyły przez
cały czas zwiedzania. To
dynamiczne Muzeum
jest wyrazem hołdu złożonego Powstańcom i służyć
ma jako centrum edukacyjne
dla przyszłych pokoleń.
Obok
Muzeum znajduje się Park Wolności
i 156-metrowa granitowa ściana - Mur Pamięci
- na której wyrytych jest już
ponad 6 tysięcy nazwisk poległych powstańców.
Zawisł też na
Murze 230-kilogramowy dzwon “Monter”, ozdobiony płaskorzeźbami –
podobizną generała Chruściela i znakiem Polski Walczącej. Z
tyłu Muru Pamięci wyeksponowane są zdjęcia lotnicze powstańczej
Warszawy wykonane przez żołnierzy Werchmachtu.
Widać na nich płonące
budynki. Młodzież harcerska, będąc pod wrażeniem
historii Powstania i urokiem miasta
Warszawy, parokrotnie zwiedzała
Muzeum. Muzeum bedzie całkowicie
wykończone w końcu przyszłego roku.
Całodzienna
gra, 31 lipca, pt. “Szlakiem
Powstania Warszawskiego” miała na celu przybliżenia harcerkom i
harcerzom obrazu tamtego czasu. Szlak gry był edukacyjny. Składał
się z 24 punktów rozlokowanych w różnych miejscach Śródmieścia.
Na każdym z nich była
osoba posiadająca fotografie, informacje, opis konkretnego miejsca i
historię przeprowadzonej w nim powstańczej
akcji. Dzięki przedstawionym fotografiom, młodzież mogła
porównać dzisiejszy wygląd miasta z rzeczywistością
przedstawioną na fotografii w trakcie sierpniowych i wrześniowych dni
1944 roku.
Harcerki
ZHR miały Zlot w Józefowie i zaprosiły instruktorki ze Zlotu ZHPpgK
na obchody 60. Rocznicy Akcji Burza
i Powstania Warszawskiego - “Bądź Gotów” i równocześnie
zakończenie ich Zlotu. Po
apelu nastąpiło składanie
więńców i kwiatów przed pomnikiem Łączniczki. Instruktorki
ze Zlotu ZHPpgK złożyły wiązankę kwiatów.
Po przywitaniach i przemówieniach nastąpiło uroczyste
zapalanie pochodni i przy ich płomieniach ze wzruszeniem oglądaliśmy
widowisko –fragment z życia powstańczego.
W
następnym dniu reprezentacja obozów zlotowych udała się do Józefowa,
by oddać hołd Łączniczkom Powstania Warszawskiego przed ich
pomnikiem. Monument -
na cześć Łączniczek Powstania Warszawskiego -
wystawiony został przez mieszkańców miasta. Pomnik stoi w
parku miejskim. Młodzież harcerska złożyła wieniec od
Zlotu “Szare Szeregi” oraz ustawiła zapalony
znicz przed pomnikiem.. Obrzęd
zakończono odśpiewaniem modlitwy harcerskiej i hymnu państwowego.
W uroczystości wziął udział viceburmistrz Józefowa.
Należy
nadmienić, że przez cały tydzień
w stolicy i w całym kraju odbywały się koncerty patriotyczne,
apele na cmentarzach i przy pomnikach powstańczych, a w kościołach
msze za poległych. W Powstańczym Kinie Letnim na placu Krasińskich
wyświetlano filmy o tematyce powstańczej i archiwalne kroniki. W
miejscach pamięci składano kwiaty i zapalano znicze.
Cmentarz na Powązkach tonął w kwiatach.
Na warszawskiej Starówce rozbrzmiewały melodie powstańcze. W
telewizji dominowały programy rocznicowe
Pierwszy
sierpień w Warszawie był słoneczny. Zlot “Szare Szaregi”
uczestniczył w uroczystości państwowej
na placu J. Piłsudskiego, gdzie odbyła się uroczysta
odprawa wart przed Grobem Nieznanego
Żołnierza i uroczystość składania wieńców przez
reprezentacje Rządu Polskiego, państw Europy i Zachodu oraz
organizacje harcerskie. Po czym
Zlot przemaszerował ulicami Warszawy do Parku Wolności Muzeum
Powstania Warszawskiego. Przed Murem Pamięci została odprawiona polowa Msza
Święta koncelebrowana przez
ks.biskupa Tadeusza Pikusa i księży
kapelanów organizacji harcerskich dla
ponad 3000 młodzieży Harcerstwa
Polskiego z Polski i całego świata.
Następnym przeżyciem
były uroczystości przy Pomniku Gloria Victis na Powązkach.
Harcerki i harcerze zaciągnęli warty przy grobach harcerskich,
składali kwiaty, ustawiali znicze i zostawiali pamiątki na krzyżach
swoich Bohaterów. Mnóstwo ludzi. Ścisk. O godzinie 17.00 zawyły
syreny ! Nastała kompletna cisza. Popłynęły
łzy…. Na prośbę młodzieży została
rozganizowana ponowna wyprawa na
Powązki, poświęcona na zwiedzanie, z przewodnikami, cmentarza,
grobów z brzozowymi krzyżami poległych harcerzy i harcerek w
Powstaniu, pomnik Gloria Victis oraz na …osobistą refleksję i zadumę.
Wieczorem
na placu Krasińskich, przy Pomniku Bohaterów Powstania Warszawskiego,
odbyło się plenerowe ognisko harcerskie – widowisko światło
dźwięk - upamiętniające
zryw powstańczej Warszawy. Było ponad 3000 harcerek i harcerzy:
ZHR, Zlot ZHPpgK, SHK “Zawisza, Stowarzyszenie Harcerskie i zaproszeni
goście. Ognisko zorganizowane
i przeprowadzone przez ZHR, było bardzo ciekawe i wzruszające, a zwłaszcza
opowiadania autentycznych Bohaterów o akcjach i bitwach Powstania. W zadumie i
zmęczeni uczestnicy Zlotu wracali do swoich obozów.
Dzień
Gości odbył się w ponury i deszczowy poniedziałek. Nie
przeszkodził on jednak nikomu, bo Gości było dużo, a
zapowiedziany program był zrealizowany jak: prezentacje poszczególnych drużyn
zlotowych z różnych krajów, konkursy, pokazy sprawnościowe, gry i
zabawy służące poznaniu się uczestników Zlotu i jego Gości,
recitale piosenek harcerskich. Kominek w hangarze pomieścił wszystkich i był
radosny i rozśpiewany, przeplatany wspomnieniami autentycznych uczestników Powstania z ich
rożnych akcji powstańczych.
Kominek zakończono gawędą wygłoszoną przez b.
Prezydenta RP, hm. Ryszarda
Kaczorowskiego.
Wyjazd
autokarami do Częstochowy miał inny character – była to
Pielgrzymka młodzieży harcerskiej
ZHPpgK z Zachodu i ze Wschodu – z 14 krajów – na Jasną Górę.
Pielgrzymów witał ks,bp Tadeusz Pikus w imieniu Jego Eminencji Józefa
Kardynała Glempa Prymasa Polski wraz
z Naczelnym Kapelanem ZHPpgK ks.hm. Zdzisławem Peszkowskim.
Młodzież harcerska przed obliczem Maryi uczestniczyła
we Mszy św. Złożyła wotum oraz zaślubiny. Przyrzekli stać wiernie na straży harcerskich ideałów,
a przyszłe pokolenia wychowywać w duchu patriotyzmu i chrześcijańskiej
miłości. Podczas homilii ks.bp T. Pikus mówił o potrzebie
niesienia pomocy i konieczności nauczenia się jej przyjmowania i zwrócił
również uwagę na problem pojmowania wolności.
Dla
wielu młodych uczestników pielgrzymki, była to pierwsza wizyta na
Jasnej Górze. Młodzież z zainteresowaniem zwiedzała Jasną
Górę, klasztor, muzeum, drogę krzyżową i naturalnie zakupy
w sklepach
z pamiątkami.
Ostanie
dni poświęcone były zdobywaniu
sprawności związanych z tematem Powstania, na gry terenowe,
wymianę adresów, e-mailów, wpisywanie się do osobistych dzienniczków,
ostatnie słowa pożegnania. Msza
dziękczynna, rozkaz, raport, opuszczenie flag i ostatnie ognisko harcerskie
zakończyly Zlot “Szare Szeregi”. Likwidacja
obozów zlotowych odbyła się sprawnie. Po Zlocie
pozostała czysta, ogromna polana.
Ucichł gwar i śpiew…
Zlot
był wielkim niezapomnianym przeżyciem.
Młodzież z 14 krajów spoza Polski,
urodzona i wychowana poza krajem w różnych warunkach i kulturach,
przybyła do Polski, swego kraju pochodzenia, aby być razem
w rodzinie harcerskiej i złożyć hołd Bohatorom
Powstania Warszawskiego, Bohaterom Harcerzom
i Harcerkom Szarych Szeregów. Ilość
i różnorodność zajęć
pozwoliła na poznanie części Polski i Warszawy oraz
historii Powstania Warszawskiego. Młodzież dowiedzieła się
o pięknym życiu, wiernej przyjaźni i heroicznych czynach harcerzy
i harcerek w Powstaniu. Spostrzegła, że ci dzielni harcerze i ofiarne
harcerki byli młodzi, ambitni, radośni, pogodni, uczyli się,
pracowali, cieszyli się każdym dniem. Byli solidarni, odważni,
bohaterscy, walczyli i ginęli - wierzyli w harcerskie ideały.
Miejmy
nadzieję, że harcerze i harcerki w naszych drużynach
zrozumieją i docenią spuściznę Powstania
Warszawskiego i potrafią odnaleźć wartości ważne dla
siebie i pracy harcerskiej.